Phòng ngừa đột quỵ khi thời tiết chuyển mùa

Khi thời tiết thay đổi, người cao tuổi dễ bị tổn thương mạch máu, cơ chế tuần hoàn não kém hơn bình thường, dẫn đến đột quỵ.

Trưởng khoa cấp cứu và đột quỵ Bệnh viện Lão khoa Trung ương, bác sỹ Trần Quang Thắng cho biết, thời tiết lạnh là nguy cơ không nhỏ đối với những người lớn tuổi có tiền sử cao huyết áp, có nguy cơ đột quỵ và thậm chí là tử vong nếu không được giải quyết kịp thời. Trung bình số người nhập viện do tai biến mạch máu não trong mùa đông chiếm 70 – 80% tổng số bệnh nhân điều trị trong năm.

Bệnh tai biến mạch máu não là bệnh lý cấp tính; có thể xảy ra bất cứ lúc nào mà không cần báo trước. Bệnh tai biến mạch máu não giai đoạn đầu thường bắt đầu với các triệu chứng như chóng mặt; lệch, yếu, liệt tứ chi, không ổn định hoặc méo miệng, nói khó; nghẹn, nghẹn, nhìn mờ… .

Theo bác sĩ Thắng cho biết có hai dạng đột quỵ là do thiếu máu cục bộ (80%) và vỡ mạch máu não. Tất cả điều này phá hủy các mạch máu trong não. Bệnh gặp ở người già và trẻ; tuy nhiên người cao tuổi có các yếu tố nguy cơ đột quỵ tốt hơn. Ở đột quỵ thiếu máu não, theo quá trình lão hóa; các mạch máu của người già bị xơ cứng; sức cản lòng mạch cao kèm những rối loạn chuyển hóa như đái tháo đường, mỡ máu…

Nguyên nhân dẫn đến đột quỵ

Trong thời tiết lạnh, cơ chế tự điều hòa tuần hoàn não của người cao tuổi trở nên kém hơn. Ngoài ra, người cao tuổi mắc tăng huyết áp trong thời gian dài là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đột quỵ. Thông thường, người già đa bệnh lý, sức đề kháng suy giảm; nên cơ chế điều hòa mạch máu não kém. Nhiều khi ngồi dậy đột ngột; kết hợp thời tiết lạnh nửa đêm về sáng; dẫn đến đột quỵ.

Người trẻ hay người cao tuổi khi đột quỵ đều có triệu chứng giống nhau, mức độ nặng nhẹ tùy thuộc vào vị trí và kích thước của tổn thương não. Triệu chứng ở người già không nổi bật như người trẻ dẫn đến phát hiện chậm, đến viện muộn. Nhiều khi bản thân bệnh nhân cũng không biết mình mắc bệnh.

Bác sĩ Nguyễn Minh Anh, Trưởng khoa Ngoại thần kinh; Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM, nhận định đột quỵ là một trong những mối e ngại tới sức khỏe cộng đồng. Trước đây, bệnh thường gặp ở nam trên 55; nữ trên 50 tuổi, hiện nay bệnh nhân ngày càng trẻ hơn.

Có nhiều yếu tố liên quan đến đột quỵ gồm bệnh tăng huyết áp; bệnh lý chuyển hóa như đái tháo đường, béo phì; tăng mỡ máu, hút thuốc, lối sống ít vận động; không lành mạnh, làm việc căng thẳng… Đây đều là bệnh lý thường gặp ở người già. Riêng bệnh nhân đột quỵ trẻ còn liên quan đến các yếu tố di truyền; có bất thường về mạch máu, hoặc tình trạng đông máu; dẫn đến nguy cơ vỡ mạch máu, hoặc tắc mạch máu gia tăng.

Lời khuyên của chuyên gia

Bác sĩ khuyến cáo, người trung niên và cao tuổi cần giữ ấm cơ thể khi đi ngủ và mỗi khi ra khỏi phòng, kể cả đi bộ buổi sáng; tránh để cơ thể lạnh đột ngột. Đi ngủ và thức dậy đúng giờ; tập thể dục, uống nhiều nước vào sáng sớm lúc ngủ dậy; ăn đủ bữa trong ngày, đặc biệt là bữa sáng. Ăn nhiều rau xanh; hoa quả, đậu nành, nhiều cá, ít thịt. Sử dụng vừa phải lượng muối, mỡ trong món ăn; bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia…

Sơ cứu người đột quỵ bằng cách đặt nằm cao đầu; nằm nghiêng một bên nếu có nôn, rối loạn ý thức. Tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn uống bất cứ loại thuốc gì; kể cả nước lọc và gọi ngay cấp cứu.

“Thời gian vàng để bệnh nhân nhồi máu não được tái thông mạch não bằng thuốc là trong vòng 4,5 giờ kể từ khi khởi phát. Bệnh nhân tắc mạch máu lớn có thể can thiệp trong 6 giờ kể từ khởi phát; nếu để muộn hơn thì nguy cơ di chứng nặng”, bác sĩ Thắng cho biết.

Tại Bệnh viện Lão khoa Trung ương, tỷ lệ bệnh nhân đột quỵ được đưa đến viện cấp cứu trong giờ vàng rất thấp. Năm 2016, chỉ 1,5% bệnh nhân vào viện trong khung giờ vàng được điều trị bằng thuốc. Tỷ lệ này tăng lên 2,5% trong năm 2017 và năm 2018 là 3,5%, trong số gần 7.000 bệnh nhân được điều trị.

Dấu hiệu đột quỵ

• Các dấu hiệu đột quỵ có thể xuất hiện và biến mất rất nhanh; lặp đi lặp lại nhiều lần, bao gồm:
• Cơ thể mệt mỏi, đột nhiên cảm thấy không còn sức lực; tê cứng mặt hoặc một nửa mặt, nụ cười bị méo mó.
• Cử động khó hoặc không thể cử động chân tay; tê liệt một bên cơ thể. Dấu hiệu đột quỵ chính xác nhất là không thể nâng hai cánh tay qua đầu cùng một lúc.
• Khó phát âm, nói không rõ chữ, bị dính chữ, nói ngọng bất thường. Bạn có thể thực hiện phép thử bằng cách nói những câu đơn giản và yêu cầu người bệnh nhắc lại; nếu không thể nhắc lại được thì người bệnh đó đang có những dấu hiệu đột quỵ.
• Hoa mắt, chóng mặt, người mất thăng bằng đột ngột; không phối hợp được các hoạt động.
• Thị lực giảm, mắt mờ, không nhìn rõ
• Đau đầu dữ dội, cơn đau đầu đến rất nhanh; có thể gây buồn nôn hoặc nôn

Nguồn: Ytvn.vn